1. Tại sao cần quan tâm đến bảng chiều cao cân nặng của trẻ?

Bảng chỉ số quan trọng này sẽ cung cấp đầy đủ thông tin về tiêu chuẩn chiều cao, tiêu chuẩn cân nặng của bé tương ứng với từng độ tuổi. Từ những chỉ số này, cha mẹ sẽ kịp thời điều chỉnh chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt giúp bé yêu phát triển toàn diện hơn.

Đây là giai đoạn bé bắt đầu làm quen với thế giới xung quanh cũng như phát triển mạnh mẽ nhất. Có 3 chỉ số chính mà bố mẹ cần lưu ý trong giai đoạn này là:

• Chỉ số cân nặng khi tính theo tuổi: Nếu kết quả cân nặng của bé < –2SD tức là trẻ chỉ đạt khoảng 80% so với mức chuẩn cân nặng bình thường. Điều này có nghĩa là trẻ bị suy dinh dưỡng thể nhẹ cân.
• Chỉ số chiều cao khi tính theo tuổi: Nếu chiều cao đo được của bé < –2SD so với mức trung bình => Trẻ đang bị suy dinh dưỡng thể thấp còi.

2.2. Đối với trẻ từ 5-15 tuổi

Từ 5 đến 15 tuổi là thời điểm vàng để các bé phát triển, đặc biệt là về chiều cao. Lúc này, ngoài bảng đo cân nặng tiêu chuẩn, đối với trẻ sau 10 tuổi, bố mẹ cần đặc biệt chú ý đến chỉ số BMI. Công thức tính chỉ số BMI khá đơn giản vì chỉ cần dựa vào chiều cao và cân nặng của trẻ. Cụ thể, bạn chỉ cần lấy chiều cao của trẻ chia cho bình phương của cân nặng là ra.

Đo lường chỉ số BMI của trẻ

Mức độ đo lường chỉ số theo BMI

2.3. Đối với trẻ từ 15-18 tuổi

Khi trẻ bước vào tuổi dậy thì và cơ thể dần hoàn thiện để trở thành người trưởng thành, chiều cao cân nặng cũng thường được dựa vào chỉ số BMI để xác định thể trạng. Bố mẹ có thể sử dụng công thức sau

Cân nặng (kg) BMI = Chiều cao(m) x Chiều cao(m)

• Nếu chỉ số BMI tính ra kết quả < –2SD: Trẻ có nguy cơ bị suy dinh dưỡng và cần được bồi bổ thêm.
• Nếu chỉ số chiều cao theo tuổi tính ra kết quả < – 2SD (trẻ chỉ đạt ≈ 90% chuẩn mức phát triển bình thường): trẻ đang bị suy dinh dưỡng

• Làm gì khi con ném đồ ăn? Nguyên nhân, cách khắc phục mẹ cần biết
• Tuyệt chiêu nuôi con theo phương pháp EASY: Bé ăn no tự ngủ
• Điều cha mẹ cần chú ý khi trẻ 7 tháng tuổi - Chế độ dinh dưỡng

3.1. Đối với bé dưới 2 tuổi

Để đo chiều cao và cân nặng chuẩn cho trẻ sơ sinh và trẻ dưới 2 tháng tuổi, đặc biệt là đối với việc đo chiều cao, phụ huynh cần đo nằm bằng thước đo chuyên dụng. Đầu tiên, bạn cần cho trẻ nằm ngửa, đầu của bé cần phải chạm sát vào một bên cạnh của thước đo. Giữ cho đầu trẻ nằm thẳng và mắt nhìn lên trần nhà.

Đo chiều cao cho trẻ

Lúc này, mẹ cần đồng thời giữ cho 2 đầu gối của trẻ thẳng ra và áp sát vào thước đo. Cuối cùng, đọc và ghi  lại kết quả chiều cao của bé. Trong giai đoạn này, bố mẹ nên đo chiều cao và cân nặng của bé mỗi tháng một lần rồi so sánh với bảng chiều cao cân nặng tiêu chuẩn để biết bé có phát triển tốt hay không.

3.2. Đối với bé trên 2 tuổi

Lúc này, vì bé đã bắt đầu đứng được nên bố mẹ có thể đo chiều cao cho bé bằng thước đo chiều cao cố định gắn vào tường. Trình tự đo và một số chú ý bố mẹ cần biết khi đo chiều cao cho trẻ trên 2 tuổi là:

• Cần đảm bảo loại thước đo chiều cao mà bạn sử dụng phải được cố định thẳng đứng, thân thước được dựng vuông góc với sàn nhà và vạch số 0 của thước phải sát với sàn nhà.
• Cho trẻ đứng sát vào vị trí có thước đo được cố định sẵn.
• Khi đo trẻ không được mang giày dép, nên đứng thẳng người và lưng áp sát vào tường.
• Mắt bé cần nhìn thẳng về phía trước, 2 tay áp vào 2 bên đùi.
• Người đo sẽ dùng bảng gõ áp sát vào đỉnh đầu trẻ sao cho vuông góc với thước đo.
• Đọc và ghi lại kết quả.

Sau khi đó thì cần so sánh kết quả với chiều cao cân nặng chuẩn của bé gái và bé trai riêng vì khi các bé trên 2 tuổi, sự phát triển của bé còn phụ thuộc và yếu tố giới tính.

4. Nguyên tắc đo chiều cao chuẩn cho bé trai và gái

• Để trẻ nằm ngửa trên thước đo, đầu chạm sát một cạnh của thước đo
• Một người giữ đầu trẻ thẳng, mắt nhìn lên trần nhà

Cách đo chiều cao cho bé

• Một người giữ 2 đầu gối trẻ thẳng và đưa mảnh gỗ áp sát 2 gót bàn chân thẳng đứng
• Đóc kết quả và ghi số cm với 1 số lẻ

4.2. Đo đứng dùng loại thước đo chiều cao được đóng cố định vào tường

• Khi đo, thước đo phải cố định, thẳng, vuông góc với sàn nhà
• Vạch số 0 phải sát với sàn nhà
• Trẻ đi chân không, đứng thẳng, quay lưng vào tường
• Đầu, hai vai, mông, bắp chân, gót chân áp sát vào tường
• Mắt nhìn thẳng ra phía trước, 2 tay xuôi theo thân mình
• Dùng bảng gõ áp sát đỉnh đầu, vuông góc với thước đo

Lưu ý: Bỏ giày, mũ, áo khoắc cho bé trước khi đo. Nên đo chiều cao cho bé mỗi tháng 1 lần trong 1 năm đầu

Xem thêm: Nên tặng quà gì cho bé trai nhân ngày quốc tế thiếu nhi 1/6?

5. Nguyên tắc đo cân nặng để tra cứu bảng cân nặng của trẻ

Tùy điều kiện, có thể chọn một trong các loại cân khác nhau như: Cân lòng máng, cân treo, cân đòn, cân điện tử, cân đồng hồ. Các mẹ cần lưu ý, cân phải có độ nhạy (thường độ chia tối thiểu cần đạt 0,1 kg) và đảm bảo độ chính xác.

Vị trí đặt cân phải thoáng mát về mùa hè, kín gió về mùa đông và phải đảm bảo chiếu sáng tốt.

Cân nặng của trẻ

Nếu là cân bàn: Đặt ở nơi bằng phẳng chắc chắn, thuận tiện cho đối tượng bước lên bước xuống.

Cân treo đồng hồ, cân đòn treo: Treo cân ở vị trí chắc chắn (ví dụ như xà nhà). Mặt cân ngang tầm mắt của người điều tra. dây treo bền chắc, nếu là cân đòn treo thì cần có dây bảo vệ quả cân.

Thao tác cân đúng quy chuẩn cân nặng cho trẻ

• Chỉnh về số 0 hoặc vị trí thăng bằng sau mỗi lần cân để kiểm tra độ chính xác.
• Cân vào một thời điểm nhất định, tốt nhất là vào buổi sáng, khi vừa ngủ dậy, sau khi đi tiểu tiện, vẫn chưa ăn gì. Nếu điều kiện lý tưởng trên không đạt được thì ít nhất cũng phải cân trước bữa ăn và trước giờ lao động.
• Đối tượng mặc quần áo tối thiểu, bỏ dày dép, mũ nón và các vật khác trong người.
• Đứng giữa bàn cân mắt nhìn thẳng, không cử động (cân bàn). Với trẻ nhỏ đặt nằm ngửa hoặc ngồi giữa lòng máng hoặc thúng cân.
• Người đọc nhìn thẳng chính giữa mặt cân, đọc khi cân thăng bằng, ghi số cân theo kg với 1 số lẻ (ví dụ 10.6kg)

6. Các tiêu chí khác đánh giá sự phát triển của trẻ

Ngoài hai yếu tố chính là chiều cao và cân nặng theo tiêu chuẩn của WHO thì còn có rất nhiều những tiêu chí khác để đánh giá sự phát triển của trẻ. Ngoài ra, ở mỗi giai đoạn khác nhau và ở mỗi bé sẽ có sự phát triển đa dạng và có những đặc điểm riêng.

Các tiêu chí đánh giá sự phát triển của trẻ

6.1. Phát triển về thể chất

• Trẻ có thể điều chỉnh tốc độ đi và chạy nhanh hoặc chậm theo hiệu lệnh.
• Trẻ ngắm mục tiêu và ném trúng đích.
• Trẻ nhận dạng nét chữ, hình vẽ và vẽ theo mẫu.

6.2. Phát triển về mặt nhận thức

• Trẻ có khả năng phân biệt các sự vật xung quanh nhờ vào các đặc điểm cơ bản của chúng.
• Làm quen với các khái niệm về số lượng, có thể đếm từ 1 đến 10 và phân biệt thứ tự của chúng.
• Biết tìm hiểu, phán đoán và giải thích về các hiện tượng đơn giản xung quanh.
• Hiểu cơ bản các khái niệm về thời gian: hôm nay, hôm qua, ngày mai,…
• Biết chơi đóng vai và phân biệt tính chất các tình huống giữa thật và tưởng tượng, giữa tình huống thật và tình huống chơi.

6.3. Khả năng ngôn ngữ

• Khi nghe kể chuyện, đọc thơ không ngắt lời, biết cách thể hiện cảm xúc trong khi nghe như gật đầu hoặc thể hiện qua nét mặt. Sau một thời gian thì bé có thể nghe đọc và kể lại được câu chuyện.
• Nhận ra một số ký hiệu quen thuộc, có khả năng vẽ và sáng tạo các hình vẽ đơn giản theo cách của riêng mình.

6.4. Về quan hệ và tình cảm đối với mọi người xung quanh

• Thực hiện những công việc được giao.
• Hiểu được trách nhiệm cần phải tuân thủ theo các nề nếp, quy tắc tại những nơi nhất định trong sinh hoạt hằng ngày.
• Biết quan tâm đến những người xung quanh và biết cách biểu đạt cảm xúc.

7.1. Gen di truyền

Ngay từ khi hình thành, bào thai nhận được mã gen từ bố mẹ và bắt đầu phát triển. Do đó, những yếu tố về thể chất như là chiều cao và cân nặng phụ thuộc khá nhiều vào chiều cao và cân nặng của bố mẹ. Theo các nhà khoa học, yếu tố gen di truyền quyết định 23% đến chiều cao của trẻ sau này.

7.2. Sức khỏe mẹ bầu trong quá trình mang bầu

Trên thực tế, trẻ đã bắt đầu phát triển về thể chất và các cơ quan của cơ thể từ ngay trong bụng mẹ. Do đó, trong thời gian mang thai, mẹ cần bồi bổ thêm chất dinh dưỡng từ thức ăn và các loại thực phẩm chức năng hàng ngày.

Sức khỏe của mẹ trong giai đoạn mang bầu

Đặc biệt, để đảm bảo đúng liều lượng cần thiết cho sức khỏe của mẹ và sự phát triển của thai nhi, nhiều chuyên gia khuyên phụ nữ mang thai nên sử dụng các loại thực phẩm chức năng uy tín.

7.3. Chế độ dinh dưỡng hằng ngày

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng chế độ dinh dưỡng có tác động rất quan trọng đến chiều cao và cân nặng của trẻ. Từ 0 đến 18 tuổi, bé cần được bổ sung thêm các dưỡng chất đa dạng, đặc biệt là canxi, chất đạm và vitamin để có sức khỏe tốt và phát triển toàn diện nhất.

7.4. Bệnh tật

Trong giai đoạn phát triển, việc mắc một số chứng bệnh như còi xương, suy dinh dưỡng cũng sẽ làm hạn chế việc phát triển chiều cao của trẻ. Do đó, bố mẹ cần chú ý thường xuyên kiểm tra chiều cao và cân nặng cho bé để sớm phát hiện các chứng bệnh ở trẻ nếu có nhằm chữa trị kịp thời.

7.5. Môi trường xung quanh

Môi trường sống xung quanh là một trong những yếu tố tác động nhiều đến sự phát triển của trẻ. Một môi trường sống tích cực cần phải đảm bảo trong lành, không có ô nhiễm môi trường, ô nhiễm nguồn nước hay tiếng ồn.

7.6. Tập luyện vận động thân thể

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, những đứa trẻ thường xuyên luyện tập thể dục thể thao thường có chiều cao tốt hơn so với nhiều bạn bè đồng trang lứa. Đặc biệt, những môn thể thao như bóng rổ, bơi lội, … là những môn thể thao được khuyến khích do có thể giúp trẻ hoạt động phối hợp toàn thân và giúp chiều cao phát triển tốt hơn.

8. Cách khắc phục giúp trẻ phát triển toàn diện chiều cao và cân nặng

9.1. Sử dụng chất kích thích

Trong rượu, bia, thuốc lá… chứa các chất độc hại khi vào cơ thể sẽ gây ra những phản ứng tiêu cực như biến đổi chất, tăng đào thải chất dinh dưỡng… Các loại chất kích thích này sẽ kìm hãm sự tăng trưởng chiều cao, trường hợp nặng có thể kéo theo các tình trạng bệnh lý nguy hiểm. Trẻ cần tránh xa nếu muốn tăng chiều cao hiệu quả.

9.2. Lười vận động

Trong cuộc sống hiện đại, trẻ dễ bị hấp dẫn bởi các trò chơi điện tử, tivi, điện thoại di động… Trẻ trở nên thụ động hơn, chân tay thiếu linh hoạt, xương bị đè nén và không có điều kiện tái tạo hay kéo dài. Một số biểu hiện khác của những trẻ này bao gồm: Hay cáu gắt, lầm lì, ít nói…

Trẻ lười vận động cũng khó hoạt bát trong cuộc sống thường ngày, mất tập trung trong học tập, dễ thừa cân, béo phì. Mẹ cần chú ý áp dụng chế độ tập luyện cho con, khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động ngoài trời, không để con ngồi một chỗ quá lâu.

9.3. Thức khuya

Thói quen thức khuya có hại cho tinh thần và thể chất của trẻ. Trẻ dễ thức khuya bởi nhiều lý do như căng thẳng học tập, thường xuyên sử dụng điện thoại (nhất là trước giờ ngủ), ăn quá no… Thời gian ngủ không đảm bảo sẽ khiến trẻ ăn uống thất thường, không có năng lượng hoạt động, xương không có đủ điều kiện để phát triển.

9.4. Thường xuyên ăn vặt

Các món ăn vặt thường được trẻ yêu thích, tuy nhiên hàm lượng dinh dưỡng của các món ăn này không được đảm bảo. Thức ăn chế biến sẵn cũng không thể đảm bảo chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm. Trẻ thường xuyên ăn vặt dễ béo phì, rối loạn hệ tiêu hóa, ảnh hưởng tiêu cực đến các cơ quan khác của cơ thể…

9.5. Sai tư thế

Các tư thế sai có khả năng gây chèn ép xương khớp, cơ, dây thần kinh… kìm hãm khả năng phát triển. Trẻ liên tục thực hiện sai tư thế có thể bị cong vẹo cột sống, xương chậu đau nhức… Lúc này, xương không được nâng đỡ sẽ khó lòng kéo giãn để tăng trưởng chiều cao.

9.6. Dinh dưỡng thiếu cân bằng

Cuộc sống càng bận rộn, cha mẹ càng khó có thể chăm sóc dinh dưỡng cho con đầy đủ và khoa học. Sự thiếu cân bằng trong dinh dưỡng là một trong những tác nhân gây nên tình trạng thấp còi ở trẻ.

Ăn nhiều thức ăn nhanh là thói quen không tốt cần điều chỉnh

Ví dụ, nếu chỉ bổ sung canxi mà thiếu collagen type 2 thì cấu trúc xương khó lòng vững chắc. Hoặc trường hợp bổ sung đủ canxi nhưng thiếu vitamin D thì cơ thể cũng khó hấp thụ, thậm chí có thể đào thải.

Theo dõi bảng chiều cao cân nặng của trẻ em giúp cha mẹ kịp thời xác định tình trạng thể chất của con và có kế hoạch chăm sóc phù hợp. Hãy nhanh chóng áp dụng các phương pháp mà chúng tôi vừa chia sẻ, đồng thời tránh xa thói quen sinh hoạt thiếu lành mạnh để trẻ sớm đạt chiều cao tốt, cân nặng lý tưởng nhé.

Xem thêm các vài viết sau:

• Mách bạn cách bảo vệ sức khỏe mùa mưa và phòng tránh các bệnh hô hấp
• Công dụng làm thon gọn chân ít ai biết của vớ y khoa
• Đừng coi thường hậu quả của bệnh suy giãn tĩnh mạch